Επίκαιρη ερώτηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος: Απάντηση από τον Κο Στ. Καλαφάτη

Η Επίκαιρη ερώτηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής που κατέθεσε ο βουλευτής Ιωαννίνων ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Χρήστος Μαντάς με θέμα «Απαράδεκτο το σχέδιο κατασκευής φράγματος στον Αώο» συζητήθηκε την Πέμπτη 18.04.2013, στην ερώτηση απάντησε ο κος  Σταύρος Καλαφάτης (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής).
Ακολουθεί το βίντεο της συνεδρίασης και τα πρακτικά της βουλής.




Το βίντεο από προηγούμενη ανάρτηση εδώ.

Από τα πρακτικά της Βουλής

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΝΤΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, επανερχόμαστε σε αυτό το θέμα μετά από μία γραπτή ερώτηση που είχα υποβάλει στην αρχή της διαβούλευσης τον Αύγουστο του περασμένου χρόνου.

Το επιχειρούμενο έργο της εκτροπής του Αώου έχει μακρά ιστορία στον τόπο. Είναι ένα έργο το οποίο διακινείται εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες με μία πρόταση του τέως Βουλευτή Ιωαννίνων κ. Ελευθερίου Καλογιάννη, για τον εμπλουτισμό της Λίμνης. Αυτός ήταν ο σκοπός αυτής της πρότασης, πέρα από τις όποιες εκδοχές.

Αυτή η πρόταση συνάντησε ισχυρές αντιστάσεις από όλους τους φορείς και το 2009, με απόφαση της τότε πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, είχε «παγώσει». Επανέρχεται, όμως. Επανήλθε στην αρχή της διαβούλευσης και στη συνέχεια επανέρχεται και καταλήγει μετά από τη διαβούλευση, όχι ως πολυδύναμο έργο, όπως ήταν στην αρχή, αλλά ως ένα έργο υδροηλεκτρικό.

Εντάσσεται, λοιπόν, σε αυτήν την ενέργεια, όπου η κατασκευή για τη μεταφορά του νερού και η διάνοιξη δρόμου προβλέπεται να γίνουν στη Β’ Ζώνη του Εθνικού Πάρκου, το οποίο, σύμφωνα με το νομικό καθεστώς, ορίζεται ως ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών και απαγορεύονται τέτοιου είδους δραστηριότητες σε αυτήν την περιοχή, καθώς έχει μη αντιστρεπτές επιπτώσεις στο Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου και για να μας καταλαβαίνει ο ελληνικός λαός, στον πυρήνα του Πάρκου, στη Βάλια Κάλντα, και περιλαμβάνει έντεκα περιοχές του δικτύου NATURA.

Συνεπώς, είναι –κατά τη γνώμη μας- εύλογη η αντίδραση και των δήμων της περιοχής –και του Δήμου Κόνιτσας και του Δήμου Ζαγορίου- και των κατοίκων της περιοχής ευρύτερα, όλων των ανθρώπων που κινητοποιούνται ενάντια σε αυτήν την προσπάθεια και σας ζητούμε το εξής πολύ απλό, αυτό που κάνατε και στο φράγμα του Αγίου Νικολάου μετά από σκληρούς αγώνες των κατοίκων, να ακυρωθεί δηλαδή αυτή η διαδικασία του έργου, να προχωρήσετε στο οριστικό σταμάτημα αυτής της επιχειρούμενης καταστροφικής, κατά τη δική μας γνώμη, παρέμβασης σε αυτήν την ευαίσθητη περιοχή.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Δραγασάκης): Κύριε Υπουργέ, έχετε το λόγο για τρία λεπτά.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Κύριε συνάδελφε, ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε.

Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να πάρω κάποιο μέρος από τη δευτερολογία μου για να κάνω μία αναφορά ενημερωτικού χαρακτήρα, γιατί είναι χρήσιμο μέσα από αυτήν τη διαδικασία του κοινοβουλευτικού ελέγχου να αντλήσουμε και όλοι μας περισσότερες πληροφορίες για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το Έργο Αξιοποίησης Υδατικού Δυναμικού Πίνδου, με πολλαπλή και πολυδύναμη χρήση νερού και υδροηλεκτρική εκμετάλλευση, έχει ενταχθεί στο Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής του Υδατικού Συστήματος Ηπείρου μετά από έλεγχο και αξιολόγηση των επιπτώσεών του στο υδάτινο δυναμικό της ευρύτερης λεκάνης απορροής του ποταμού Αώου.

Σύμφωνα με το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής του Υδατικού Συστήματος Ηπείρου, τα νερά τυγχάνουν πολλαπλής ενεργειακής αξιοποίησης, αλλά παρέχουν και τη δυνατότητα ενίσχυσης ή και πλήρους κάλυψης της πόλης των Ιωαννίνων και της ευρύτερης περιοχής, καθώς και της αύξησης του υδάτινου δυναμικού της λίμνης Παμβώτιδας.

Πρόκειται, δηλαδή, για πολλαπλή και φιλική προς το περιβάλλον αξιοποίηση των υδατικών πόρων, η οποία αποσκοπεί στην κάλυψη των μεγάλων αναγκών ύδρευσης της πόλης και των οικισμών του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, ενισχύοντας το ελλειμματικό υδατικό ισοζύγιο που επιβαρύνεται από τις ετήσιες απολήψεις για την άρδευση, οι οποίες –όπως έχει διαπιστωθεί και τεκμηριωθεί από πλήθος μελετών- μειώνουν τη στάθμη της λίμνης Παμβώτιδας, διαταράσσοντας τον υδρολογικό κύκλο και την οικολογική της ισορροπία, με σημαντικές επιπτώσεις στο οικοσύστημά της.

Η θέση υδροληψίας βρίσκεται σε απόσταση περίπου εννέα χιλιομέτρων από τον ταμιευτήρα ως προς τις εκβολές τμημάτων των πηγών του Αώου. Αυτό θα είναι περίπου και το μήκος του αγωγού από την υδροληψία ως το υφιστάμενο φράγμα των πηγών.

Η ετήσια απόληψη από τον Αώο λόγω του έργου, η οποία θα κυμανθεί μεταξύ εξήντα τεσσάρων και εβδομήντα εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, θα γίνεται αποκλειστικά και μόνο σε οκτάμηνη περίοδο, από Οκτώβριο ως Μάιο. Τους θερινούς μήνες, από Ιούνιο μέχρι και Σεπτέμβριο, το σύνολο της ροής του ποταμού θα αφήνεται ελεύθερο προς τις εκβολές.

Επομένως, καμιά ανησυχία δεν πρέπει να υπάρχει –κατά την άποψή μας- για τη μείωση του υδάτινου αποθέματος του ποταμού εξαιτίας του έργου κατά τους θερινούς μήνες.

Η μέση ετήσια απορροή του ποταμού στην έξοδο από το ελληνικό έδαφος στα ελληνοαλβανικά σύνορα κοντά στην Κόνιτσα εκτιμάται, σύμφωνα με πολυετείς μετρήσεις της Δ.Ε.Η., ίση με 2,1 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Η αντλούμενη, δηλαδή, ποσότητα των εξήντα τεσσάρων έως και εβδομήντα εκατομμυρίων κυβικών μέτρων αντιπροσωπεύει μόνο το 3% της συνολικής εκροής, ποσοστό εξαιρετικά χαμηλό, που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δημιουργεί σκεπτικισμό.

Η μέση ετήσια απορροή του ποταμού Αώου στη θέση της υδροληψίας, όπως προκύπτει από μετρήσεις της Δ.Ε.Η., είναι περίπου 151,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Από την εισρέουσα ποσότητα στον ταμιευτήρα των πηγών του Αώου περίπου τα είκοσι εκατομμύρια θα κατευθυνθούν προς τα λειτουργούντα υδροηλεκτρικά έργα της ΔΕΗ, δηλαδή των σταθμών Χρυσοβίτσας, Πουρνάρι και Πουρνάρι 2 και τα μελλοντικά του σταθμού Μετσοβίτικο.

Το σύνολο της πρόσθετης παραγόμενης ενέργειας στα έργα της ΔΕΗ θα είναι περίπου σαράντα μία γιγαβατώρες. Τα υπολειπόμενα πενήντα περίπου εκατομμύρια κυβικά φιλοξενούνται και αναρυθμίζονται στον ταμιευτήρα του Αώου και κατευθύνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους προς το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων και στη συνέχεια στον ποταμό. Τυγχάνουν δηλαδή πολλαπλής αξιοποίησης και παρέχουν έτσι τη δυνατότητα κάλυψης ποικίλων αναγκών, περιλαμβανομένων και της περιβαλλοντικής αναβάθμισης της λίμνης Παμβώτιδας, της εξυπηρέτησης αναγκών ύδρευσης, καθώς και για ενεργειακή εκμετάλλευση.

Σημειώνω ότι στην προ της διαβούλευσης έκδοση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου το έργο περιλαμβανόταν στα μέτρα για βελτίωση του υδατικού ισοζυγίου του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Μετά τη διαβούλευση απαλείφθηκε από τα μέτρα και παρέμεινε, αφού αξιολογήθηκε με βάση το άρθρο 4.7 της οδηγίας-πλαίσιο για τα ύδατα, όπως προβλέπεται, σαν έργο που έχει προγραμματιστεί και το οποίο για να υλοποιηθεί θα πρέπει να υποβληθεί στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

Ήδη υποβλήθηκε η προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία διαβιβάστηκε, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, σε φορείς και υπηρεσίες προκειμένου να εκφράσουν τις απόψεις τους κατά τη διαδικασία της προκαταρτικής περιβαλλοντικής εκτίμησης και αξιολόγησης του έργου.

Κατά την άποψή μας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πρόκειται για έργο πρωτίστως φιλικό και ωφέλιμο για το περιβάλλον της περιοχής καθώς με τη λειτουργία του αφενός δεν θα υπάρξει ουσιαστική αρνητική επίπτωση στην εκροή του ποταμού Αώου και αφετέρου θα επιτευχθεί ο εμπλουτισμός της λίμνης Παμβώτιδας, με ταυτόχρονη παραγωγή καθαρής υδροηλεκτρικής ενέργειας.

Με τον τρόπο αυτό σκοπεύουμε -και νομίζω ότι θα το πετύχουμε- να επιτευχθεί ακριβώς η βελτιστοποίηση στην ανάπτυξη του υφιστάμενου υδάτινου δυναμικού της οροσειράς της Πίνδου με την αξιοποίηση των υπαρχουσών υποδομών συγκέντρωσης και αποθήκευσης νερού.

Η προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη χώρα αποτελεί περιβαλλοντική και ενεργειακή προτεραιότητα υψίστης σημασίας για την προστασία του κλίματος, σύμφωνα και με την παράγραφο 2 του άρθρου 1 του ν. 3468/2006 για την επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής θεωρεί ότι πρόκειται για έργο το οποίο μέσα στον ευρύτερο σχεδιασμό για την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη χώρα, επιλύει πολλά προβλήματα στην περιοχή, με τη διατήρηση της φυσιογνωμίας και την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντός της.

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Δραγασάκης): Και εμείς σας ευχαριστούμε.

Το λόγο έχει ο κ. Μαντάς.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΝΤΑΣ: Δυστυχώς, κύριε Υπουργέ, επιβεβαιώνετε την άποψή μου ότι έχετε στοχοποιήσει πραγματικά τα ποτάμια της Ηπείρου. Και γιατί το λέω αυτό; Ξέρετε ποιο είναι το κρίσιμο σημείο; Το κρίσιμο σημείο όπου επανήλθεόλη αυτή η συζήτηση είναι ο σχηματισμός της κοινοπραξίας ΤΕΡΝΑ με την «ΔΕΗ Ανανεώσιμες». Από εκεί άρχισε ξανά αυτή η διαδικασία. Δεν είναι τυχαίο ότι και στην ομιλία σας χρησιμοποιήσατε την επιχειρηματολογία από την πλευρά της Δ.Ε.Η., που επισυνάψατε στη γραπτή απάντηση που μου δώσατε τον Αύγουστο.

Συνεχίζετε, λοιπόν, και εξαντλήσατε τον περισσότερο χρόνο της ομιλίας σας για να ξαναπείτε για τον εμπλουτισμό της λίμνης Παμβώτιδας. Σας λέω ότι μέσα στο τελικό σχέδιο διαχείρισης δεν συμπεριλαμβάνεται στα συμπληρωματικά μέτρα το πολυδύναμο έργο Αώου, το οποίο στην επανεξέταση που έγινε και με τη σύμφωνη γνώμη της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων, εντάχθηκε στα έργα παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας χωρίς τη συμβολή που φερόταν να έχει στην ύδρευση παραλίμνιων οικισμών των Ιωαννίνων. Το συγκεκριμένο έργο εντάσσεται στο διαχειριστικό σχέδιο ως προγραμματιζόμενο έργο. Μάλιστα, λίγο παραπάνω στο ίδιο κείμενο λέει ότι «Έργα δομικών κατασκευών επιλέγονται προς ένταξη στο πρόγραμμα μέτρων είτε όταν αφορούν σε έργα ύδρευσης, είτε όταν συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την επίτευξη ή τη διατήρηση της καλής κατάστασης επιφανειακών ή και υπόγειων υδάτων».

Ξέρετε, το επιχείρημα του εμπλουτισμού της λίμνης Παμβώτιδας για τους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» έχει καταπέσει, δεν υπάρχει τέτοιο ζήτημα. Το ζήτημα αυτό πραγματικά μπορεί να λυθεί από την αξιοποίηση των ίδιων των φυσικών πηγών της Παμβώτιδας. Συνεπώς, η επιχειρηματολογία αυτή νομίζω ότι ανήκει στο παρελθόν.

Ξαναλέω ότι το κρίσιμο θέμα είναι ότι έχει στηθεί πραγματικά μέσω της κοινοπραξίας της ΤΕΡΝΑ με τη ΔΕΗ -και μάλιστα στο όνομα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας- μια διαδικασία που, συνδυαστικά, πέρα από τη συγκεκριμένη περιοχή έχει στη συνέχεια και προοπτική και για το Φράγμα στον Καλαμά, μετά δηλαδή από την Παμβώτιδα, από τα νερά που φεύγουν από την Παμβώτιδα, στον Καλαμά.

Τέλος, όσον αφορά την επιχειρηματολογία ότι η αφαίρεσηεβδομήντα εκατομμυρίων μέτρων νερού στους οκτώ μήνες του χρόνου -να θυμίσω ότι ήδη έχουν αφαιρεθεί άλλα εκατό εκατομμύρια κυβικά νερού από παλαιότερη εκτροπή του Αώου- αντιστοιχεί δήθεν στο 3,3% των υδάτων του Αώου, θέλω να σας πω ότι δεν ισχύει αυτός ο ισχυρισμός. Είναι καθαρή απάτη, αφού υπολογίζει τη συνολική παροχή του ποταμού όχι σε οκτάμηνη αλλά σε δωδεκάμηνη βάση και κυρίως, κύριε Υπουργέ -και θέλω να το προσέξετε αυτό- όχι στο σημείο της εκτροπής, αλλά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, αφού έχει ήδη δεχτεί τα νερά και του Βοϊδομάτη και του Σαρανταπόρου και άλλων παραπόταμων.

Είναι προφανής ο στόχος της υποτίμησης των επιπτώσεων. Και δυστυχώς διαπιστώνω ότι επιμένετε σε αυτό το έργο.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Δραγασάκης): Κύριε Υπουργέ, έχετε το λόγο για τη δευτερολογία σας.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.

Κύριε συνάδελφε, κατ’ αρχάς δεν έχω καμία σκοπιμότητα και κανένα στόχο και δεν θα εξυπηρετούσε σε τίποτα να έχω μια στόχευση για τα ποτάμια της Ηπείρου. Απλώς, μέσα στο πλαίσιο ότι η ύδρευση προηγείται από κάθε άλλη χρήση, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή κοινοτική νομοθεσία, έχουμε μια συγκεκριμένη λογική και ένα συγκεκριμένο σκεπτικό.

Είναι γνωστό το ελλειμματικό υδατικό ισοζύγιο που αφορά την ύδρευση της ευρύτερης περιοχής,το οποίο και συνεχώς επιδεινώνεται με την αστικοποίηση που αυξάνεται στην περιοχή και την υπερεκμετάλλευση των αντλούμενων ποσοτήτων από τον υπόγειο ορίζοντα.

Με το συγκεκριμένο έργο θεωρούμε ότι δίνεται διέξοδος στα προβλήματα άντλησης και ύδρευσης της περιοχής, με μια φιλική λύση προς το περιβάλλον, αφού δεν δημιουργούνται μεγάλοι ταμιευτήρες, αλλά μικρές υδροληψίεςμονάχα, οι οποίες συγκεντρώνουν και μεταφέρουν προς το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων πολύ μικρό ποσοστό της φυσικής παροχής του ποταμού Αώου.

Η υλοποίηση έργων «πράσινης» ενέργειας μπορεί να αποτρέψει την έκλυση χιλιάδων τόνων του άνθρακος ετησίως, με σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη. Η απαίτηση για την παραγωγή καθαρών μορφών ενέργειας έχει αποκτήσει ιδιαίτερη δυναμική στη διαμορφούμενη περιβαλλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αποτυπώνεται και στην Οδηγία 28/2009, σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί, δε, έχουν το σημαντικό πλεονέκτημα ότι παρέχουν σχετικά φθηνότερη ενέργεια στο σύστημα σε σχέση με την παραγωγή ενέργειας από άλλες τεχνολογίες και γι’ αυτό το λόγο επιδιώκεται γενικότερα όσο γίνεται η μεγαλύτερη δυνατή ανάπτυξή τους. Γενικότερα, οι επενδύσεις σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας έχουν πολύ σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη, μειώνοντας τις εκπομπές ρύπων προς την ατμόσφαιρα και συμβάλλοντας στη διατήρηση των ορυκτών πόρων, που δεν είναι ανεξάντλητοι.

Επιπλέον, έχουν πολύτιμη συνεισφορά στην οικονομία της χώρας -πολύ περισσότερο μάλιστα, στην τρέχουσα συγκυρία- συμβάλλοντας στη μείωση της ενεργειακής μας εξάρτησης, στην ενεργοποίηση της οικονομίας, στη δημιουργία απασχόλησης σε αρκετούς τομείς της τεχνολογίας και της οικονομίας που σχετίζονται με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Ολοκληρώνοντας, να τονίσω ότι η ισχύς που παράγεται από τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα συμπεριλαμβάνεται στους στόχους που έχουν τεθεί και θα πρέπει να καλύψει η χώρα και αφορούν στην παραγόμενη από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, βάσει των όσων ορίστηκαν αρχικά στην Οδηγία 28/2009 και ακολούθως στον ν. 3851/2010.

Είμαι πεπεισμένος, λοιπόν, ότι κινούμαστε στη σωστή κατεύθυνση για την επίτευξη των στόχων αυτών. Έργα σαν το προαναφερθέν επιλύουν χρόνια προβλήματα των τοπικών κοινωνιών, ενισχύουν την «πράσινη» ενεργειακή δυναμική μας, με σεβασμό προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Σε κάθε περίπτωση όμως –ακριβώς γιατί είναι δική μου φιλοσοφία και της Κυβέρνησης- όσα έχετε πει και σε όσα έχετε τοποθετηθεί, σας διαβεβαιώνω ότι θα τύχουν αντικείμενο εξέτασης από τη δική μας πλευρά.  



**και σε μορφή pdf by