Εκτροπή: Θα την πάρει το ποτάμι

Μπροστά σε ένα ισχυρό κοινωνικό μέτωπο θα βρεθούν οι εμπνευστές του σχεδίου για την εκτροπή του ποταμού Αώου, έργο το οποίο επηρεάζει όχι μόνο το ποτάμιο οικοσύστημά του, αλλά τους τρεις από τους τέσσερις νομούς της Ηπείρου.

του Σωτήρη Αργύρη

Μετά τις αντιδράσεις των κατά τόπους συλλογικών οργάνων, σε Ζαγόρι και Κόνιτσα, και τις πανελλήνιες διαστάσεις του θέματος της εκτροπής, οι τοπικοί φορείς επαναβεβαίωσαν την πρόθεσή τους να αποτρέψουν το έργο. Ούτε ένας αρμόδιος φορέας δεν συμφώνησε μέχρι τώρα με την υλοποίηση της εκτροπής του Αώου. Το σχέδιο της ΤΕΡΝΑ-ΔΕΗ Ανανεώσιμες εκφράζει επίσημα, προς το παρόν, μόνο τις δύο εταιρίες, οι οποίες συμμάχησαν για να μειώσουν ακόμη περισσότερο τις ποσότητες νερού στον Αώο και το ποτάμιο οικοσύστημά του. Ταυτόχρονα, ζητούμενο αποτελεί για τους αντιδρώντες φορείς η σιωπή που τηρούν τα αρμόδια συλλογικά όργανα, με προεξάρχουσα την Περιφέρεια Ηπείρου, η οποία ούτε θέση πήρε για το θέμα αλλά ούτε και απέστειλε εκπρόσωπο στην προχθεσινή ενημερωτική εκδήλωση που οργάνωσαν στην Κόνιτσα ο ομώνυμος Δήμος και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας-Πραμάντων. 

Παρά την απουσία της περιφερειακής αρχής, τα πυρά που δέχθηκε ο Αλέκος Καχριμάνης ήταν πολλά. Στο «στόχαστρο» των φορέων, που εναντιώνονται στην κατασκευή του έργου,  μπήκαν ακόμη ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης Σταύρος Καλογιάννης και η αντιπεριφερειάρχης Τατιάνα Καλογιάννη. Ο λόγος; Ο πρώτος επειδή σιωπά και δεν συζητά το θέμα και οι δύο άλλοι επειδή ακολουθούν την ίδια τακτική και επιπλέον λόγω του ότι η το συγκεκριμένο σχέδιο εκτροπής του Αώου αποτελεί ιδέα του Λευτέρη Καλογιάννη, πατέρα του αναπληρωτή υπουργού και της αντιπεριφερειάρχη.

«Γαλάζια» και οικογενειακή υπόθεση

Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, και με την καθολική αντίδραση των τοπικών φορέων, η Ν.Δ. φέρεται ως η μόνη πολιτική δύναμη που στηρίζει το σχέδιο εκτροπής του Αώου (σημειωτέον ότι υπάρχει μια διαφοροποίηση με τον βουλευτή Κώστα Τασούλα που απέστειλε επιστολή στους διοργανωτές της εκδήλωσης ευχόμενος «καλή επιτυχία στις εργασίες»). Ενδεικτικό της ανησυχητικής αυτής κατάστασης, όπως φάνηκε στην εκδήλωση, ήταν η προσπάθεια ορισμένων αιρετών, που η πολιτική τους αναφορά είναι στη Ν.Δ., και της Μητρόπολης Κόνιτσας να απορρίψουν της «πολιτικοποίηση» του θέματος. Ευθεία θέση κατά του σχεδίου εκτροπής πήραν οι βουλευτές Χρήστος Μαντάς (ΣΥΡΙΖΑ) και Μιχάλης Κασσής (ΠΑΣΟΚ) που παρέστησαν στην εκδήλωση και τοποθετήθηκαν επί του θέματος.

Δριμεία επίθεση εναντίον των άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενων πολιτικών προσώπων, σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο, εξαπέλυσαν οι παριστάμενοι βουλευτές. Ο κ. Μαντάς παρατήρησε ότι «το έργο αυτό δεν έχει καμιά ωφέλεια για την περιοχή», υπενθύμισε ότι είχε καταθέσει ερώτηση στη Βουλή τον περασμένο Αύγουστο και κάλεσε τους πάντες να πάρουν θέση. Ιδιαίτερα αιχμηρός ήταν ο κ. Κασσής βάλλοντας ευθέως κατά του περιφερειάρχη και των Σταύρου και Τατιάνας  Καλογιάννη. «Η πολιτική δεν είναι σόγια. Ο πατέρας βάζει τα ζητήματα, ο γιος και η κόρη έρχονται να τα υλοποιήσουν και κάποιοι (είναι) παρατηρητές», είπε χαρακτηριστικά, βάζοντας στο «κάδρο» της κριτικής και τον Αλ. Καχριμάνη, τον  οποίο κάλεσε να τοποθετηθεί ως περιφερειάρχης στις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η ΤΕΡΝΑ.

«Θράσος» καταλόγισε στην ενεργειακή εταιρία ο δικηγόρος και περιφερειακός σύμβουλος Γιάννης Παπαδημητρίου που αναφέρθηκε, ως εισηγητής,  στο πολιτικό σκέλος της εκτροπής, σημειώνοντας παράλληλα πως η «η κρίσιμη κίνηση που άλλαξε τα δεδομένα ήταν η συμμαχία ΤΕΡΝΑ-ΔΕΗ». Αναλύοντας το προσχέδιο και το σχέδιο της μελέτης για το υδάτινο δυναμικό, παρατήρησε πως κάποιες χρήσεις αφαιρούνται και κάποιες παραμένουν παρότι οι τοπικοί φορείς είχαν άλλη θέση. «Νομίζω ότι δικαιολογείται η χρήση του όρου σκάνδαλο» τόνισε και χαρακτήρισε «εκκωφαντική» τη σιωπή της περιφερειακής αρχής καθώς και την απουσία της «παραμικρής συζήτησης του σχεδίου στο περιφερειακό συμβούλιο». Ακόμη, κάλεσε την κ. Καλογιάννη να φέρει το θέμα στην Επιτροπή Περιβάλλοντος το θέμα της εκτροπής του Αώου, σημειώνοντας πως αυτό πρέπει να γίνει ακόμη και για «λόγους οικογενειακής ευαισθησίας».

Και στο Μπουραζάνι 

Στη συνολική προσπάθεια της  περιφερειακής αρχής να περιορίσει την ανάδειξη του θέματος αναφέρθηκε ο Μάκης Χατζηεφραιμίδης, περιφερειακός σύμβουλος και πρώην δήμαρχος Κόνιτσας, βάλλοντας κατά του περιφερειάρχη και της Τ. Καλογιάννη. Και οι δύο, όπως είπε, στους οποίους απευθύνθηκε, τον καθησύχασαν ότι δεν υπάρχει ουσιαστικά θέμα. «Όμως τελικά φαίνεται ότι το θέμα προχωράει. Και εδώ λειτουργεί σαν ‘καμόρα’ το όλο σύστημα.  Να μη μάθει κανένας τίποτα, να προχωράει σιγά σιγά και η ΔΕΗ και η ΤΕΡΝΑ να κάνουν τη δουλειά τους», υπογράμμισε και υπενθύμισε στους φορείς της  Κόνιτσας, ότι το σχέδιο προβλέπει και παρεμβάσεις στο Μπουραζάνι, απ’ όπου διέρχεται ο Αώος. Λίγο νωρίτερα, πάντως, ο Γιώργος Τάσσιος, που δραστηριοποιείται επαγγελματικά επί χρόνια στην περιοχή, είχε εκφράσει την αντίθεσή του στο έργο, σημειώνοντας μάλιστα ότι το νερό που θέλουν να πάρουν από τον Αώο δεν υπάρχει.

Όλοι εναντίον

Χαρακτηριστικό του κλίματος που έχει ήδη δημιουργηθεί είναι το συμπέρασμα της ημερίδας, στην οποία ουδείς εκ των συμμετεχόντων φορέων βρήκε μία θετική επίπτωση στο έργο της εκτροπής. Αντίθετα, περίσσεψαν τα «κατηγορώ» για όσους αποφεύγουν να θίξουν το θέμα, ενώ σημαντικό στοιχείο ήταν και οι θέσεις των επιστημόνων που κατέτειναν στην εκτίμηση ότι το έργο αυτό δεν πρόκειται να προσφέρει τίποτε ουσιαστικά στους πολίτες και την ευρύτερη περιοχή. Το σχέδιο προβλέπει μεταφορά των νερών από το Αρκουδόρεμα στην τεχνητή λίμνη του Αώου, τη δημιουργία δύο υδροηλεκτρικών φραγμάτων στο Ανατολικό Ζαγόρι και μεταφορά νερών στη λίμνη Παμβώτιδα, αλλά κι ένα μικρό μέρος, μέσω του εργοστασίου στη Χρυσοβίτσα, στον ποταμό Άραχθο.

«Το περιβαλλοντικό κόστος θα είναι μεγάλο και οι ζημιές θα είναι μη αναστρέψιμες», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Θανάσης Κοράκης, που εκπροσώπησε στην ημερίδα τον φορέα διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η παρατήρηση που έκανε ότι αρκετές δράσεις αντιστρατεύονται το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο προστασίας του Πάρκου, όπως για παράδειγμα η ισχύς των δύο φραγμάτων που σχεδιάζονται στο Ανατολικό Ζαγόρι.

Στο υπόλοιπο επιστημονικό σκέλος των τοποθετήσεων, η Τζένη Κάγκαλου, καθηγήτρια Πολυτεχνικής Σχολής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, αναφέρθηκε στην ανάγκη της διαχείρισης του ποτάμιου οικοσυστήματος. «Πρέπει να επιλέξουμε το μοντέλο ανάπτυξης που θέλουμε για το Αώο, να σχεδιάσουμε τι πολιτικές και να ενημερώσουμε όλους τους εμπλεκόμενους», επισήμανε. Επίσης, ανέφερε πως τα τελευταία χρόνια τα στοιχεία δείχνουν ότι χειροτέρεψε η οικολογική κατάσταση του ποταμού, συμπληρώνοντας πως «στόχος μας πρέπει να είναι η κατάσταση να είναι άριστη».

Ο Βασίλης Νιτσιάκος, καθηγητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας, αναφέρθηκε στην πολιτισμική οικολογία του Αώου, υπογραμμίζοντας πως «τα ποτάμια είναι ο δρόμος των ανθρώπων και των πολιτισμών» που έχουν επηρεάσει την τοπική και εθνική ταυτότητα. «Ο Αώος δεν είναι απλά μια κοίτη νερού. Επηρεάζει τις μουσικές εκφράσεις σε Ελλάδα και Αλβανία», πρόσθεσε για να καταλήξει πως το ποτάμιο οικοσύστημα φτάνει μέχρι τις Δρακόλιμνες, τα αλπικά λιβάδια και τους οικισμούς.

Πολύς κόσμος

Συμπαραστάτης στους αγώνες των τοπικών κοινωνιών της Κόνιτσας και του Ζαγορίου θα είναι και η ακριτική Μητρόπολη. Τη δέσμευση αυτή έδωσε στη σύντομη παρέμβασή του ο μητροπολίτης Κονίτσης Ανδρέας, ζητώντας ενότητα απ’ όλους, χαιρέτισε την πρωτοβουλία του Δήμου και απευθυνόμενος στο δήμαρχο της περιοχής τόνισε «πως αν χρειαστεί κάτι θα το προφέρουμε». Απόλυτα αισιόδοξος δήλωσε ο Πάνος Γαργάλας, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι οι τοπικοί φορείς θα καταφέρουν να… εξολοθρεύσουν τον «δράκο» της ΤΕΡΝΑ, όπως είχε παρομοιάσει νωρίτερα την εταιρία ο κ. Νιτσιάκος. Οι εργασίες, στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα, άνοιξαν με το χαιρετισμό της συντονίστριας της εκδήλωσης Κατερίνας Τσούβαλη, η οποία κάλεσε τους πολίτες να πουν «ένα μεγάλο όχι στην εκτροπή και ένα μεγάλο ναι στη ζωή». Χαιρετισμό απηύθυνε ο αντιδήμαρχος Ζαγορίου Ευτύχης Μαλανδράκης, ενώ η αντιδήμαρχος Κόνιτσας και μέλος της Κίνησης για την προστασία του Αώου, Ελένη Παπαμιχαήλ, σημείωσε εμφατικά πως «όσοι νομίζουν ότι λόγω της κρίσης θα τα ‘κονομήσουν κάνουν λάθος». Αρκετές ήταν ακόμη οι παρεμβάσεις που έγιναν από αυτοδιοικητικούς και πολίτες στην τετράωρη σχεδόν διάρκεια της εκδήλωσης (Ανδρέας Παπασπύρου, Νίκος Εξάρχου, Νίκος Μουζάκης, Φίλιππας Καραμπίνας, Κώστας Τζιόβας, Κώστας Δήμου, Παύλος Κοντογιάννης). 

πηγή: Ηπειρωτικός Αγών