ΓΛΙΤΩΝΕΙ Ο ΑΡΑΧΘΟΣ, ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ Ο ΑΩΟΣ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ 

Του Γιώργου Παπαχριστοδούλου (από την εκπομπή «Μικρού Μήκους» 9 με 10 το βράδυ)

Ορθάνοιχτο αφήνει το ενδεχόμενο κατασκευής του φαραωνικού έργου εκτροπής νερού από τις πηγές Αώου στη λίμνη Παμβώτιδα το τελικό σχέδιο διαχείρισης υδάτινων πόρων της Ηπείρου.

Το «σύνταγμα» διαχείρισης των νερών της Ηπείρου αναρτήθηκε τέλη Δεκεμβρίου 2012 στην ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος (http://wfd.opengov.gr/) και τα νέα για το οικοσύστημα της Βάλιας Κάλντα και τον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου είναι άσχημα καθώς το έργο μεταφοράς νερού (σχέδιο των Λ. Καλογιάννη-ΤΕΡΝΑ ΑΕ- ΔΕΗ Ανανεώσιμες) απορρίπτεται μεν ως προς το σκέλος το οποίο αφορά την (εικαζόμενη) συμβολή του στην ύδρευση του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, ωστόσο αντιμετωπίζεται ως έργο παραγωγής ενέργειας όπως είναι και η επιθυμία των εταιριών ΤΕΡΝΑ και ΔΕΗ Ανανεώσιμες!

Χαρακτηριστικά αναφέρεται: «Στο παρόν Σχέδιο Διαχείρισης δεν συμπεριλαμβάνεται στα συμπληρωματικά μέτρα το ‘πολυδύναμο έργο Αώου’ το οποίο στην επανεξέταση που έγινε και με τη σύμφωνη γνώμη της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων εντάχθηκε στα έργα παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας χωρίς τη συμβολή που φερόταν να έχει στην ύδρευση παραλίμνιων οικισμών των Ιωαννίνων. Επομένως το συγκεκριμένο έργο εντάσσεται στο Διαχειριστικό Σχέδιο ως προγραμματιζόμενο έργο που εξετάσθηκε βάσει των προβλεπομένων στο άρθρο 4.7 της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά και όχι ως μέτρο)».

Επιπλέον: «Αν θέλει κάποιος να έχει την πλήρη εικόνα των προγραμματιζόμενων και όχι αναγκαία περιβαλλοντικά αδειοδοτημένων έργων, αφού αυτή είναι μια απολύτως διαφορετική και διακριτή διαδικασία από τη σύνταξη του Σχεδίου Διαχείρισης, θα πρέπει να ανατρέξει για μεν τα σχετικά μεγάλης κλίμακας έργα που ενδέχεται να υποβαθμίσουν τους περιβαλλοντικούς στόχους κάποιου ΥΣ στο Παράρτημα 4 τους Σχεδίου Διαχείρισης περί Περιβαλλοντικών Στόχων και Εξαιρέσεων για δε μικρής κλίμακας έργα στο Παράρτημα 2, μέρος Β του Σχεδίου Διαχείρισης».

Προξενεί μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι η μεταφορά νερού απορρίπτεται επειδή δεν θα συμβάλλει στην ύδρευση των παραλίμνιων οικισμών του λεκανοπεδίου παρότι η πρόταση έχει υποβληθεί με το σκεπτικό ότι θα εμπλουτιστεί η λίμνη Παμβώτιδα και παράλληλα θα αντιμετωπιστούν προβλήματα υπεράντλησης στο λεκανοπέδιο.

Με άλλα λόγια: το φαραωνικό σχέδιο σχεδιάζεται με το σκεπτικό να γεμίσει νερό η λίμνη και ταυτόχρονα να βελτιωθεί η άρδευση, αλλά το τελικό σχέδιο το απορρίπτει για τον άσχετο λόγο ότι προγραμματίστηκε για να… πιούμε νερό.

Εάν δεν πρόκειται για λάθος, αποτελεί σκοπιμότητα για να εξυπηρετηθεί το ενεργειακό λόμπι μέσα από τα φράγματα παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας.

 Τι αναφέρει το προσχέδιο επί του οποίου έγινε η διαβούλευση;

«Το έργο έχει ως αντικείμενο τη μεταφορά νερού από την υδρολογική λεκάνη του ποταμού Αώου προς την περιοχή του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Μεταφορά 70 × 106 m³/έτος από τη θέση Βοβούσα στον π. Αώο προς τον ταμιευτήρα της ΔΕΗ στον π. Αώο. Από την εισρέουσα ποσότητα τα 20 × 106 m³/έτος θα κατευθύνονται για την ενεργοποίηση των υφιστάμενων ΥΗΕ της ΔΕΗ (και του μελλοντικού ΥΗΕ Μετσοβίτικου) και τα υπόλοιπα 50 × 106 m³/έτος θα οδηγούνται προς το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων και Καλαμά για τον εμπλουτισμό της λίμνης και την αξιοποίησή τους από τα εξής υδροηλεκτρικά έργα: Γρεβενιτίου, Δ. Ανατολικού Ζαγορίου, 3,5 MW, Παμβώτιδας, του ομώνυμου Δήμου, 5,30 ΜW, Καλαμά (με εμπλουτισμό), Δ. Ευρυμένων, 4,40 MW. ΖΗΤΗΜΑ ΠΡΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Τοπικές υπεραντλήσεις υπόγειων υδατικών συστημάτων και βελτίωση κατάστασης επιφανειακών σωμάτων».

Καμία αναφορά δηλαδή στην ύδρευση του λεκανοπεδίου για την οποία άλλωστε έχουν γίνει βήματα τα τελευταία χρόνια με τα έργα που εκτελεί ο Σύνδεσμος Ύδρευσης Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων.

Επιπρόσθετα: αφού το σχέδιο αφήνει ορθάνοιχτο το παράθυρο για μεταφορά νερού από τον Αώου, προτείνει την ίδια ώρα μεταφορά νερού από τον Αμάραντο της Κόνιτσας («Στο ίδιο πνεύμα το έργο υδροληψίας από τις πηγές Αμάραντου, το οποίο δεν περιλαμβανόταν στο σχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση, εντάσσεται στο Διαχειριστικό Σχέδιο ως προγραμματιζόμενο έργο»),

Με ένα σπάρο δυο τρυγόνια δηλαδή. Ή, αλλιώς θα μας πνίξει το νερό…

Για τον Άραχθο

Τουλάχιστον το σχέδιο περιλαμβάνει μία καλή είδηση για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αφού απορρίπτει την πρόταση για κατασκευή του μεγάλου υδροηλεκτρικού φράγματος της εταιρείας «Μηχανική» στον Άγιο Νικόλαο του Αράχθου.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο τελικό σχέδιο:

-το έργο μόνο ως εξαίρεση θα μπορούσε να ενταχθεί στο σχέδιο Διαχείρισης, λόγω της θετικής συμβολής του στην ενίσχυση της παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα.

-Κατά τη διάρκεια των εργασιών δημόσιας διαβούλευσης στα Ιωάννινα, οι οποίες είχαν μεγάλη συμμετοχή, υπήρξε ομόθυμη, έντονη αντίδραση για το έργο και την ένταξή του στο Διαχειριστικό Σχέδιο εκ μέρους του συνόλου σχεδόν των συμμετεχόντων φορέων που εκφράσθηκαν με τοποθετήσεις, παρεμβάσεις, παρουσιάσεις και ομιλίες.

-Η αντίθεση προς το έργο εδραζόταν στην εν τοις πράγμασι σοβαρή υποβάθμιση οιασδήποτε εναλλακτικής οικοτουριστικής δραστηριότητας, στις επαχθείς επιπτώσεις που είχε ήδη υποστεί στον τομέα αυτό η ευρύτερη περιοχή του Αράχθου από τα υφιστάμενα φράγματα της ΔΕΗ (Πουρνάρι Ι και ΙΙ) και στην διαμόρφωση αρνητικών συνθηκών ως προς την υλοποίηση παρεμβάσεων και δράσεων χρηματοδοτούμενων από το ΕΣΠΑ που σχετίζονταν με την ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού και την διαμόρφωση υποδομών τέτοιου τύπου που έχουν ως στόχο την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.

Μετά την ολοκλήρωση των δράσεων διαβούλευσης τόσο η ομάδα μελέτης όσο και η επιβλέπουσα υπηρεσία εξέτασαν τα νέα δεδομένα που προέκυψαν και έκριναν ότι στο τελικό Σχέδιο Διαχείρισης θα έπρεπε να υπάρξει απόρριψη του συγκεκριμένου έργου. Η κρίση αυτή προέκυψε συνεκτιμώντας θέματα περιβαλλοντικά, τεχνικά, διοικητικά και νομικά. Επομένως στο παρόν Σχέδιο Διαχείρισης το συγκεκριμένο έργο δεν περιλαμβάνεται».

Κατά συνέπεια, η καθολική αντίδραση των τοπικών φορέων όπως εκφράστηκε τόσο με τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας τον περασμένο Αύγουστο στη γέφυρα Τζαρή όσο και με αποφάσεις συλλογικών οργάνων (Δημοτικά Συμβούλια Αρταίων, Β. Τζουμέρκων, Κεντρ. Τζουμέρκων, Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία) αποσόβησε την πλήρη φραγματοποίηση του Αράχθου. Για να οριστικοποιηθεί μία άλλη προοπτική για την ευρύτερη περιοχή απαιτείται, ωστόσο, η απάλειψη κάθε σκέψης να περιληφθεί το έργο στο χωροταξικό πλαίσιο της Ηπείρου το οποίο αναθεωρείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος (με κόστος μελέτης 250.000 ευρώ).

Η πρώτη φάση της μελέτης αναθεώρησης παρουσιάστηκε την Τετάρτη 16 Ιανουαρίου στην επιτροπή Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Ηπείρου όπου αποκαλύφτηκε πως στη σύνοψή τους οι μελετητές αναφέρουν ως «η ΔΕΗ σε συνεργασία με το ΥΠΕΚΑ σχεδιάζουν» το συγκεκριμένο έργο.

Πέρα από την λαθεμένη πληροφόρηση (η ΔΕΗ εγκατέλειψε το έργο ήδη από το 2000) αναφέρεται ακόμη στο κείμενο της σύνοψης πως: «Το έργο αυτό αντιμετωπίζει αρνητική αντιμετώπιση από την τοπική κοινωνία όπως αυτή εκφράστηκε με τις γνωμοδοτήσεις των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με βασικό επιχείρημα τις προβλεπόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή του».

Έπειτα από παρέμβαση του περιφερειακού συμβούλου Γ. Παπαδημητρίου (‘ΑΥΡΙΟ για την Ήπειρο’) δόθηκε η διαβεβαίωση από πλευράς μελετητών πως το έργο δεν θα περιληφθεί στο αναθεωρημένο χωροταξικό πλαίσιο.

Θυμίζουμε πως το ισχύον χωροταξικό του 2003 προβλέπει ήπιες δραστηριότητες αναψυχής (σε αυτή την πρόβλεψη στηρίχτηκε άλλωστε η προσφυγή των τοπικών φορέων με την οποία το ΣτΕ με την απόφαση ακύρωσε οριστικά, το 2007, το έργο).

Κατά συνέπεια, είναι κρίσιμης σημασίας ο αποκλεισμός οποιασδήποτε σκέψης και αναφοράς για κατασκευή φράγματος στον Αγ. Νικόλαο. 

                                                                    Πηγή: Δημοτικό ραδιόφωνο Ιωαννίνων

                                                                               Συγγραφέας  Ελένη Κόλια